60-tka na liczniku

Swoboda lata pozwala nam na zdejmowanie z siebie zbędnych ubrań. Dusze szukające przygody co rusz trafiają na różne okazje. Nie byłoby aż tyle opalania wokół nas i podróży w nieznane amperem, gdyby nie lata 60-te XX wieku. Wiele wtedy wydarzyło się i efekty trwają do dziś.

”Lata 60-te” to hasło klucz. Mówi wiele, ale – co tak naprawdę? Warto zrobić wycieczkę w przeszłość, aby przypomnieć sobie to, co wtedy działo się na świecie i jakie konsekwencje tamtej dekady mamy we krwi.

Powstały wtedy amerykańskie ruchy kontestacyjne, w czym dużą rolę odegrała wojna w Wietnamie. Hipisi wymalowali na sztandarach hasło „Make love not war”. Ruszyła sprzedaż VW Transportera 2, zwanego  „Ogórkiem”, czyli pojazdu jeżdżącego na „flower-power”. To była nie tylko dekada dzieci-kwiatów, ale ruchów praw obywatelskich, które skłaniały do obywatelskiego nieposłuszeństwa. Wzbierała druga fala feminizmu, czyli kobiety zajęły się równouprawnieniem na rynku pracy, kwestią aborcji i swoją seksualnością.

Rewolucja seksualna wniosła rozluźnienie obyczajów. Marihuana, LSD, inne środki psychoaktywne stały się częścią kulturowego odlotu, na co niemały wpływ miała zmiana w muzyce. Zniknął rock and roll, a pojawił się rock i pop. Rywalami słodkich The Beatles stali się The Rolling Stones, w Wielkiej Brytanii po beatlemanii zaczęły rozwijać się subkultury młodzieżowe – modsi i rockersi.

Pierwszym wielkim festiwalem muzyki rockowej był Monterey Pop Festival, w Kalifornii. W końcówce dekady zorganizowano Woodstock, łączący muzykę gitarową z kąpielami w błocie. Literaturę tworzyli Stanisław Lem, Tolkien, Keroac. Na ekranach można było oglądać dzieła Polskiej Szkoły Filmowej, francuską Nową Falę, a także filmy z Bondem. Nawet kościół rzym-kat zorganizował sobie plenum, nazwane soborem no2. Jego efekty są dość nielubiane przez część kleru. Wybuchła popkultura. To zjawisko, które łączy w sobie estetykę i komercję. Andy Warhol ugruntował banalność pop-artu jako sztuki detronizującej dotychczasowe mechanizmy powstawiania i odbioru dzieła.

W zamachach zginęli John F. Kennedy, Martin Luter King. USA i ZSRR stanęły na skraju wojny (Inwazja w Zatoce Świń). Polecieliśmy w kosmos, stanęliśmy na księżycu, zagotowało się na Bliskim Wschodzie. Szybko wzrastała popularność organizacji lewicowych na Zachodzie, co doprowadziło do rewolty studenckiej w USA, Wielkiej Brytanii, Włoszech, Niemczech, Australii, Japonii i Francji. U nas tło ruchu marca ’68 było inne, podobnie przewrotu w Czechosłowacji. PZPR zainicjowało kampanię „antysyjonistyczną”, wcześniej cofając w sposób niewyjaśniony zgodę na produkcję skuterów Osa. Były to maszyny, których kierowcy zdobywali najlepsze miejsca na zawodach na Zachodzie, ale przede wszystkim chyba zbyt wolnościowe, aby mogły podobać się w KC na Nowym Świecie

W latach 60-tych XX wieku udało się nawiązać pierwsze połączenie internetowe (ARPANET). Seiko Astron przeorał szwajcarską branżę zegarków mechanicznych wprowadzając na rynek zegarek kwarcowy…, etc. Ta historia ma swój oczywisty koniec podczas sylwestra 1969 roku, ale może nie mieć końca w poszukiwaniu szczegółów, jakich nie zabraknie w opisywanej dekadzie. Co ważniejsze, lata 6o-te wciąż wywierają na nas wpływ, czyli w sposób kontra-chroniczny trwają nadal.

Chodzi o płynność świata i Wielką Wątpliwość, która wsączyła się w poukładane do tamtej pory życie społeczne. Widać było źle poukładane, skoro ukryta energia głównie młodych ludzi doprowadziła do przypomnianych tu zmian. Pozbywając się stałości i wiary w instytucje, w trwały porządek, ruszyliśmy w drogę ku wolności totalnej, liberalizmowi rynkowemu i prymatu jednostki nad ogółem. Czy nam się to podoba czy nie, we współczesnym świecie umiejętny mniej lub bardziej dialog na ten temat wciąż się toczy. On organizuje nasze spory, każe poszukiwać coraz to nowych argumentów i odpoczynku od niego.

Dobrych, wakacyjnych dróg!